Propaganda Belgeseli

Birey yada toplulukların belli bir görüş ya da amaç doğrultusunda etkilenebilecekleri biçimde bilgilendirilmesi olarak niteleyebileceğimiz propaganda, zamanla belgesel sinemanın temel amaçlarından biri olmuştur.

Genel olarak tanıtma, bilgilendirme, eğitim ve amaçlanan doğrultuda etkileme niteliklerinin içeren propaganda belgeselleri geçmişte de görüldüğü gibi günümüzde de belgesellerin önemli bir türü olmaktadır.

2. Dünya Savaşı ile büyük bir patlama yapan propaganda belgesel filmleri önceleri eğitim amacıyla kullanılırken daha sonraları içine hile ve saptırmaların katılmasıyla belgesel niteliğini kaybederek yozlaşmıştır. Özellikle televizyon alıcısı ve teypleriyle istendiğinde gerçeği değiştirme yoluna gidilebildiği için bu tür filmler aracılığıyla değişik hileler kullanılarak oluşturulmaya çalışılan gerçekdışı gerçekler zamanla değerini yitirmiştir.

2. Dünya Savaşı ile birlikte o zamana kadar görülmeyen bir biçimde yaygınlaşan propaganda belgeselleri genellikle; silahlı kuvvetlere eğitici ve moral verici,  halkın moralini pekiştirici ve savaşın ilerlemesi konusunda halkı bilgilendirmeyi, hedeflere ulaşmak için bir kesimi cesaretlendirmeyi ve diğerlerinin de çabalarını haber vermeyi  amaçlayan belgesel film türüdür.

Türkiye'de zaman zaman devletin çeşitli organları tarafından yaptıkları yenilikleri, gelişmeleri halka açıklamak öncelikle TRT olmak üzere bir çok yapım şirketine ısmarlama film yaptırılmıştır. Bu filmlerden bazıları yönetmenin tercihi üzerine belgesel formatında üretilmiştir. Bu belgeseller bakış açısı ve taraflılığı nedeniyle propaganda belgeselidir.




Kaynak
Belgesel Filmin Yapısal Gelişimi ve Türkiye'ye Yansıması
Yrd. Doç. Dr. Simten Gündeş Öngören