12 Mart Muhtırası’nın hemen ardından yapılan bu festival, Türk Sinemasının
önemli ve üzücü olaylarından birine tanıklık etmiştir.Yılmaz Güney’in “Baba”
filmi, festivalde En İyi Film ödülünü alırken, filmin başrolünü oynayan Yılmaz
Güney de En İyi Erkek Oyuncu ödülünü almıştı. Ancak, festival jürisinden yeniden
toplantı yapması ve filmleri yeniden oylatması istenmişti. Yapılan toplantı
sonucu jüri; Yılmaz Duru’nun “Kara Doğan” filmini en iyi film seçip, en iyi
erkek oyuncu ödülünü de “Yaralı Kurt” filmindeki rolüyle Cüneyt Arkın’a
vermişti.
Ancak, Cüneyt Arkın, her zaman takdir edilen bir tepki koyarak, kendisine
verilen ödülü kabul etmemiştir.
Verdiği röportajlarda durumu tepkisinin nedenini şöyle özetler:
“O ödül Yılmaz’ın hakkıydı. Şimdi Yılmaz bunu bilirken, aklı başında herkes bunu
bilirken, o ödül bana yakışır mıydı? Yakışmazdı.
1972 Adana Altın Koza Film Festivali, 23 Eylül-30 Eylül 1972 tarihleri arasında
düzenlendi. Jürinin ilk oylamasında Yılmaz Güney'in Baba filmi en iyi film,
Güney ise en iyi erkek oyuncu seçildi. Ancak Adana belediye başkanının isteğiyle
tekrar toplanan jüri, ilk oylamada ikinci olan Yılmaz Duru'nun Kara Doğan
filmini en iyi film, Yaralı Kurt filmindeki performansıyla Cüneyt Arkını da en
iyi erkek oyuncu seçti. Cüneyt Arkın ödülü reddetti.
Ulusal Uzun Metrajlı Film Yarışması
Ödüller
En İyi Film - Yılmaz Duru / Kara Doğan
En İyi İkinci Film - Ömer Lütfi Akad / Yaralı Kurt
En İyi Üçüncü Film - Ömer Lütfi Akad / Irmak
En İyi Yönetmen - Yılmaz Duru / Kara Doğan
En İyi Senaryo - Sabahat Duru / Kara Doğan
En İyi Görüntü Yönetmeni - Ali Uğur / Kara Doğan
En İyi Müzik -
En İyi Stüdyo Çalışması - Acar Film
En İyi Kadın Oyuncu - Hülya Koçyiğit / Zehra
En İyi Erkek Oyuncu - Cüneyt Arkın / Yaralı Kurt
En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Muhterem Nur / Kara Gün
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Osman Alyanak / Irmak
Jüri
Şevket Rado
Orhan Özkırım
Kadri Kayabal
Muzaffer Tema
Mücahit Beşer
Refik Sönmezsoy
Sabahat Filmer
Ayhan Kermen
Muazzez Tahsin Berkand
Edip Hakkı
Köseoğlu
Yalçın Remzi Yüreğir
4. Adana Altın Koza Film festivalinde ne oldu?
Şahin de, Fethi de Sabah Duru’yu ilk kez tanıyorlar. Benim dostluğum ise Sinema
genel müdürcülüğü oynadığım yıllara kadar dayanır. Yani, neredeyse yirmi yıl…
Sabah Duru’yu tanırsınız. Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli senaristlerden
biridir ve bunu da iki önemli ödülle taçlandırmıştır: 1967 Antalya Altın
Portakal Film Şenliği’nde “İnce Cumali” senaryosu ile aldığı birincilik ile 1972
yılında Adana Altın Koza Film Şenliği’nde “Kara Doğan” adlı film senaryosuna
verilen birincilik ödülleriyle.
Bizim konumuz o akşam 1972 yılı 4. Adana Altın Koza Film Şenliği ile ilgiliydi.
Zira Adana Altın Koza Film Şenliği organizasyon komitesi, 1972 yılında elinden
ödülleri siyasi bir nedenle alınan Yılmaz Güney’e bu ödüllerinin verilmesi
kararını almıştı. Biz de bu konuda neler yapabiliriz, yazabiliriz konularını
tartışıyorduk.
Tam yerine düştüğümüzü de o zaman anladık.
Sabah Duru 1972 yılı 4. Adana Altın Koza Film Şenliği’nin tam göbeğinde bulunmuş
bir sanatçıydı. Hem kendisi hem de o sıralarda eşi olan Yılmaz Duru ödül
almışlardı. Yılmaz Duru, “Kara Doğan” filmiyle En İyi Yönetmen ödülüne layık
görülmüştü, Sabah Duru da “Kara Doğan” filminin senaryosuyla, en iyi senarist
ödülüne…
Yılmaz Güney ise “Baba” filmiyle katılmıştı şenliğe…
12 Mart faşizminin izleri ve dalgaları hala sürdüğünden, Yılmaz Güney’e bu
şenlik kapsamında verilen En İyi Film ve En İyi Erkek Oyuncu ödülleri, jüri
üyeleri havaalanından geri çağrılarak elinden alınmış ve ardından gelen filmlere
paylaştırılmıştı. Bu durumda Yılmaz Güney’in elinden alınan En İyi Film ödülü,
ikinci gelen “Kara Doğan” filmine veriliyor, En İyi Erkek Oyuncu ödülü de
“Yaralı Kurt” filmindeki rolüyle Cüneyt Arkın’a aktarılıyordu.
Kuşkusuz bunlar o dönem büyük protestolara neden olmuştu.
Sabah Duru’nun ise tepkisi çok farklıydı. Sabah Duru, kendisine ve Yılmaz
Duru’ya büyük tepki gösterildiğini, ama benzer bir şeyi yaptığı halde Cüneyt
Arkın’a hiç tepki gösterilmediğini söylüyor, bu konuda bir konuşma bile
yaptığını bize anlatıyordu. En iyi Film ödülü “Baba” filminden alınıp, Yılmaz
Duru’nun yönettiği “Kara Doğan” filmine verilmişti, ama Yılmaz Duru zaten En İyi
Yönetmen ödülüyle hak ettiği başarıyı yakalamıştı. Sabah Duru ise, tamamen
bileğinin hakkıyla kazandığı En İyi Senaryo ödülünü ise Yılmaz Güney’in elinden
de kapmamıştı. Ama bu çifte haksız bir şekilde protestolar yağarken, En İyi
Erkek Oyuncu ödülünü Yılmaz Güney’in elinden kapan Cüneyt Arkın’ın “omuzlarda
taşınmasına” akıl sır erdiremiyordu.
Sabah Duru’dan bunu yazmasını istedi Şahin ve Fethi, ama o sıralarda çok meşgul
olan Sabah hanım pek yanaşmadı. Sonra gün geldi Yılmaz Güney’in ölüm yıldönümüne
çattı…
Sabah Duru büyük bir incelik gösterip, kendi adını da kullanarak bu anıyı ve
olayı yazabileceğimi telefonla bana bildirince, ben de oturdum tuşların başına.
Bu öykü çıktı.
Tarihin bir köşesinde kalmış bir kırıntı, bir anı olarak…
Şimdi bu anı başka bir önem çerçevesinde yeniden gündeme gelmiş gibi görünüyor.
Sonuçta, Adana Altın Koza organizasyon komitesi Ekim ayı içinde gerçekleşecek
olan şenlikler çerçevesinde ödülü haksız olarak elinden alınmış Yılmaz Güney’e
ödülünü iade edecek. O zaman konu zaten yeniden gündeme gelecek.
Yılmaz Güney sinemasını seversiniz, sevmezsiniz; ama onun Türk sinemasına
getirdiği büyük katkıları görmezden gelmek de olanaksız. Bu konuda yazı yazacak
onlarca yetkin kalem var elbette ve hakkını da vereceklerdir, ama neden bu işler
ülkemde yaklaşık kırk yıl sonra gündeme gelebiliyor? Neden 12 Mart faşizminin
hemen sonrasında bu işler sanatçı ve sanatın gücüyle çözümlenemiyor?
İşte asıl soru ve sorun bu.
Mümtaz İdil
Odatv.com
09 Eylül 2011
adanahabermerkezi.com
