Ünlü yazar/yönetmen Bertolt Brecht tarafından ortaya atılan estetik kavramı
hakkında uzun tartışmaların yapılacağı bir konu. Ancak temel hatlarıyla 8 önemli
kavram üzerinde durmakta. Bunlarda "Yabancılaşma" belki de en çok bilineni.
Diğerleri ise Naivete, Mesel Çalışması, Epizotik Anlatım, Gestus,
Tarihselleştirme ve Göstermeci Oyunculuktur.
Naivete
Gerçeğin ardındaki gerçek daha doğrusu görünenin ardındaki gerçek.
Epik tiyatroda seyirci karşısına çıkarılan yapıtın konusu, insanlar arasındaki
toplumsal ilişkilerden oluşan bir örgüdür. Olağandışı bir gözle görülmediği
sürece alışılmadık bir nitelik taşıyan böylesine bir yapıtın kavranılması
düşünülemez.
Mesel Çalışması
Bir yapıtın sahneye konma sürecinin ilk aşamasıdır.
Geleneksel tiyatrodaki yönetmenin kafasında oluşan yoruma karşıt olarak ekibin
tümünün ortaya çıkarması gereken analiz çalışmadır.
Epizotik Anlatım
Epik kavramından türetilmiştir. Epizotik anlatımda
seyircinin ilgisi; oyunun yürüyüşü üzerine çekilir, her sahne kendisi için
vardır, olay eğriler çizer, olaylar sıçramalıdır.
Gestus
Bütün üretim sürecinde sürdürülmesi gereken naif tutumun oyunculuk
düzeyindeki ifadesidir. Sözü ifade edecek davranış yerine sözün arkasındaki
görünmeyen anlamı gösteren davranış.
Yabancılaştırma
Bir olayı ya da karakteri yabancılaştırmak demek, onu
öncelikle kendiliğinden anlaşılırlığından tanınırlılığından görünür şeklinde
uzaklaştırmak, şaşkınlık ve merak uyandıracak bir şekle sokmak demektir.
Yabancılaştırma efektleri gestusun yanı sıra; ses, ışık, müzik dekor, kostüm,
makyaj olabilir.
Tarihselleştirme
Yabancılaştırmanın bir uzantısıdır. tarihsel olsun olmasın
bütün olayı tarihsel bir şekilde ele almak demektir. Belirli bir toplumsal
sistem bir başka toplumsal sistemin bakış açısından gözlenir.
Anlatımcı Yapı
Seyirci sadece betimlemeye dayalı olmayan bu yapıyla
özdeşleşmediği için aktif bir konum alır, anlatım yoluyla sunulan ideolojiler,
yaşam karşısında çürür ve “acıma, korku” duyguları yüzünden bu yapı içerisinde
erime duygusundan uzaklaşan seyirci, bu ideolojileri eleştirerek yaşam
karşısında gerçekçi duygulara düşüncelere yönelir.
Göstermeci Oyunculuk
Özdeşleşme tümüyle reddedilmeyip, sadece denetim
altına alınmayı sağlayacak diyalektik bir oyunculuk anlayışıdır.
