Tuncel Kurtiz’in “Gül Hasan” filmi ve Hasan Gül’ün öyküsü
“Halk beni fark etti de, halkın benden ne istediğini ben fark edemedim”
Tuncel Kurtiz’in “Gül Hasan” filmi ve Hasan Gül’ün öyküsü
“Gül Hasan”[1] adlı filmi ve bu filmi Tuncel Kurtiz’in yönettiğini bilen çok
azdır.
1979 yılı yapımı bu filmde Müjdat Gezen, Yaman Okay, Savaş Dinçel, Özcan Özgür
gibi ünlü oyuncular oynamış. Oyuncular arasında filme ismini veren Hasan Gül de
vardır.
Filmde Tuncel Kurtiz’in canlandırdığı yönetmen Bay Okan ve çetesinin, İsveç’teki
işçileri sinema filminde oynatma bahanesi ile dolandırması anlatılır.
Filmde başkarakterin isminin Bay Okan olması, “Otobüs” filminin yönetmeni Tunç
Okan’ın ismini çağrıştırması, Tunç Okan ile ilgili şüpheler, söylentiler
oluşmasına neden olur.
Tuncel Kurtiz, uzun bir söyleşide bu film hakkında şöyle der:
“Otobüs” filminde Tunç Okan’la anlaşamadık. Bundan sonra ben oturdum “Gül Hasan”
diye bir film yaptım. Yine paramız yoktu ama arkadaşlarımız vardı. Film iyi
satıldı. Biz iyi para kazandık. Nuri, benim 1969’daki tiyatro arkadaşım. Anadolu
turnesi yapmışız. O da orada kabzımallık yapıyor. Paralarımızı tuttuk,
Türkiye’ye geldik. 300 bin markımız vardı.[2]
Bu parayı Erden Kıral’ın yönettiği “Bereketli Topraklar Üzerinde” filmine
yatırırlar.
Tunç Okan ise kendisi ile yapılan söyleşide ise “Gül Hasan” filmi hakkında
şunları söyler:
“Gül Hasan” filmi daha ziyade Tuncel Kurtiz’in bana olan hıncıyla alakalı. Bir
nevi öç alma girişimi.
Ben bu filmi daha yeni gördüm. Çirkince bir öç alma girişimi. Neymiş, Okan diye
biri İsveç’e yönetmen olarak gelmiş de film çekeceğiz diye herkesi dolandırmış
falan. İntikam almak için film yapılır mı?
Bazen olaylar garip bir yön alıyor. Duyduğuma göre “Gül Hasan” filminin
maliyetinin önemli bir kısmını, bu filmde başrolü oynayan, “Otobüs”te de oynamış
olan İsveç’te yaşayan terzi Hasan Gül sağlamış. Acaba ne karşılığında? Tuncel’in
verdiği umutla meşhur olurum diye. Peki ben de tutup buna Tuncel Kurtiz, Hasan
Gül’ü dolandırdı mı diyeyim?[3]
Hem “Otobüs” hem de “Gül Hasan” filmlerinde oynayan Hasan Gül kimdir?
“Otobüs” ve “Gül Hasan” filmleri ile ilgili neler söylüyordu?
Neden filmin adı “Gül Hasan” oldu?
Hasan Gül 1979 yılından sonra neler yaşadı?
Bu soruların yanıtlarına ulaşmak benim için oldukça zor oldu. Ulaşabildiğim
kaynaklarda Hasan Gül hakkında çok az bilgi vardı.
İşçi Filmleri Festivali’nde 2016 yılında “Otobüsten İndiler: Son durak
Stockholm”[4] isimli bir belgesel göstermiştik. Bu belgeselin yönetmeninden,
belgeselde Hasan Gül’ün bir akrabasının da yer aldığını öğrenince bu ipucunu
takip ettim ve sonunda Hasan Gül’e ulaştım.
Stockholm’de yaşayan Hasan Gül ile bir kaç defa uzun telefon görüşmesi yaptım.
Ayrıca İsveç’te yaşayan ve sinema doktorası yapan Tayfun Luxembourgeus kendisi
ile benim sorularımı da içeren bir video söyleşi gerçekleştirdi.[5]
Ve sonunda oldukça ilginç bir Hasan Gül portresi ortaya çıktı.
Hasan Gül 1966 yılında 16 yaşında iken Konya’nın Kulu ilçesinden İsveç’e gelir.
İlk 6 ay diğerleri gibi bulaşıkçılık yapar. Türkiye’de iken 4 yıl bir terzinin
yanında çalışmış olması ona terzilik kapılarını açar. İsveç’te moda ve terzilik
üzerine bir meslek okuluna gider.
Dönemin İsveç kralı gibi önemli şahsiyetlerin elbiselerini diken büyük bir terzi
atölyesinde çalışır. Şansı yaver gider. Zamanla 40 kişinin çalıştığı kendi
atölyesini kurar. Atölyesinde diktikleri ile İsveç’te İspanyol paça
pantolonların yaygın ve ünlü olmasında önemli rol oynar. Genç yaşta Mustang
otomobili olan, çok para kazanan, aynı zamanda kumar alışkanlığı olan birisidir.
Nurettin (Nuri) Sezer Türkiye’de 1969 yılında Tuncel Kurtiz’le Anadolu turnesine
çıkan bir sahne teknisyeni iken İsveç’e işçi olarak gelir. Hasan Gül ile arkadaş
olur. 1974 yılına kadar İsviçre’de yaşayan Tuncel Kurtiz ile Nuri Sezer sürekli
iletişim halindedir.
Bu arada Tunç Okan “Otobüs” filmini yapmak üzere İsveç’e gelmiştir. Tuncel
Kurtiz aracılığıyla Nuri Sezer ile, Nuri Sezer aracılığıyla da Hasan Gül’le
tanışır. Böylece Hasan Gül “Otobüs” filmindeki ana karakterlerden birisini
oynar.
Hasan Gül sinemayı çok sever. Sinema camiasının içindedir artık. Sinema camiası
da onu ve parasını çok sevecektir.
Hasan Gül, “Kazandığımız para ile sinema yapacağız” diyen Nuri Sezer’i
konfeksiyon atölyesine ortak yapar. O, İsveç’teki Türklerin sinema
faaliyetlerinin sponsoru, destekçisidir artık. Hatta Hasan Gül’e göre
İsviçre’den İsveç’e taşınan Tuncel Kurtiz’in taşınma masrafları atölye
gelirlerinden karşılanır.
Tuncel Kurtiz “Gül Hasan” filmini İsveç’te yaşayan işçi Hasan Hitay Yalçın ve
Hasan Gül’ün verdikleri para ile 1978 yılında çeker.
Hasan Gül 1979 yılında İstanbul’a gelir. Parası olan ve sinemayı seven birisi
olan Hasan Gül, o dönemin sinema çevrelerine kolayca girer. Bir takım sinema
projelerinde para harcamaya devam eder.
“Dönemeyenler” ismi ile “Otobüs” filminin devamı olacak bir film projesine
girişir. İsveç’teki 6 işçinin Türkiye’ye dönememe hikâyesinin senaryosunu Selim
İleri’ye yazdırır. “Dönemeyenler”in yönetmeni Arda Uskan olacaktır.
Kendi filminde oynayacak olan Hasan Gül dışında Ahmet Mekin, Halil Ergün, İsmet
Ay gibi oyuncuların oynamasına karar verilir.
Hasan Gül bir gün tesadüfen Ahmet Mekin’in sahnesinin olduğu bir video filmini
seyreder… Onun öyküsünün bir parçasının video olarak piyasaya el altından
satıldığını görür. Ahmet Mekin’in sahnesi satılınca yönetmenle arasında
güvensizlik oluşur ve filmi Arda Uskan’dan alır ve Vural Paker’e verir. Ancak
“Dönemeyenler” filmi çekilemez.
Bu arada Hasan Gül de İsveç’e dönemez. Türkiye’de 12 Eylül askeri darbesi
olmuştur. Darbe sonrası koşullar ve askerlik sorunu gibi nedenlerle hakkında
Türkiye’den yurtdışına çıkış yasağı konulur. 1985 yılına kadar 6 yıl Türkiye’de
kalmak zorunda kalır. İsveç’teki atölyesi kapanır, iflas etmiştir. Zorunlu
askerlik hizmetini iki yıl olarak Denizli’de yapar. Askerlik yaparken “Gül
Hasan” filmi Denizli sinemalarında vizyona girer. Komutanları ile birlikte ilk
defa filmi izler, hatta film gösterimi öncesi sahneye çıkarak bir konuşma bile
yapar.
1985 yılında İsveç’e döndükten sonra bir dizi başarısız iş macerasından sonra iş
dünyasındaki şaşaalı günleri sona erer. Bugün 70 yaşındadır ve emekli olarak
Stockholm’de yaşamını sürdürmektedir.
Telefonla yaptığımız söyleşimiz sırasında Hasan Gül’e “Gül Hasan” filmini
sordum, şu yanıtı verdi:
“Gül Hasan” filmi güzel olmadı. Ben beğenmedim. “Otobüs” filminde Tunç Okan bize
gerçekten yönetmenlik yaptı. Bize tarif etti, “Şöyle yapın” dedi. Tuncel bunları
söylemedi, hiçbir şey tarif etmedi. “Gül Hasan” filminde bana senaryo bile
vermediler.
“Gül Hasan” filminde dolandırıcı yönetmenin adı Bay Okan. Güya Tunç Okan bizi
İsveç’te dolandırmış. Yok kardeşim. Aslan gibi herkesin parasını dağıttı.
Tuncel, Nuri ve diğerleri Tunç Okan’ın film makaralarını sakladılar. Tunç Okan
tekrar para getirdi ve öyle alabildi filmlerini.
Tunç Okan hiç yanlış yapmadı.
Tuncel Kurtiz “Otobüs” filminin çekimleri sırasında Tunç Okan’a hakaretler etti.
Tunç Okan sakin kaldı ama Tuncel Kurtiz’in “Otobüs” filminde oynadığı karakteri
erkenden öldürdü.
O dönem Cumhuriyet gazetesinde yazan Atilla Dorsay’a mektup yazdım ve işin
aslını anlattım. Ama o mektubumun sadece bir kısmını taraflı bir şekilde
yayımladı.
“Gül Hasan” filminde Tarık Akan başrolde oynayacaktı. İsveç’e geldi, beraber
İsveç’i gezdik. Bana filmde oynamak istemediğini söyledi. “Neden oynamıyorsun?”
diye sordum. Tarık Akan ise “Tuncel ile ben ‘Sürü’ filminde oynadım. Tuncel’in
yönetmenlik yapacağı filmde ben oynamam. Bana bir şey vermez bu film” dedi…
Hasan Gül ile yaptığım uzun söyleşide aşağıdaki sözü oldukça manidardı:
“Halk beni fark etti de, halkın benden ne istediğini ben fark edemedim.”
“Gül Hasan” filmindeki Hasan Gül’ün öyküsü, sinema tutkusunun arkasından çok
şeyini kaybedenlerden sadece bir tanesi.
Dipnotlar:
[1] “Gül Hasan” filmini sinematek.tv’de izlemek için tıklayınız!
[2] Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi tarafından yapılan oyuncu
retrospektifleri kapsamında 2009 yılında Tuncel Kurtiz ile uzun bir söyleşi
yapılır. Söyleşinin tamamına sinematek.tv’den erişebilirsiniz.
[3] Tayfun Luxembourgeus tarafından doktora tezi kapsamında Tunç Okan ile
gerçekleştirilen ancak henüz yayımlanmamış söyleşiden alınmıştır.
[4] “Otobüsten İndiler: Son Durak Stockholm” belgeselini izlemek için
tıklayınız!
[5] Tayfun Luxembourgeus tarafından Hasan Gül’ün evinde yapılan söyleşiyi
sinematek.tv’den izlemek için tıklayınız!
