Sinemamız Dünya Sinemasıyla Rekabet Edecek Duruma Geldi

Yücel Çakmaklı: 'Sinemamız Dünya Sinemasıyla Rekabet Edecek Duruma Geldi'

Genel olarak çekilen bütün Türk filmlerinin hem teknik estetik bakımdan hem de yüksek gişe başarısı elde etmesi bakımından önemli bir durumdur. Yani Kurtlar Vadisi büyük bütçeli bir filmken, mesela küçük bütçeli Babam ve Oğlum filmi de 4 milyona yakın gişe elde ettiği gibi her meslekten, meşrepten, yaştan insanın zevkine hitap etmeyi başarabildi.

Yücel Bey, 10 yılı aşkın bir süreden beri film çekmiyorsunuz. Ancak bildiğim kadarı ile bu süre içinde sinemayı takip etmekten bir an bile geri durmadınız. Son dönem Türk sinemasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

2005-2006 Türk sinemasının yeniden filizlendiği bir dönem oldu. Bu sadece Kurtlar Vadisi Irak filminin yaptığı gişe, teknik ve estetik başarısı ile ölçülebilen bir durum değildir.

Genel olarak çekilen bütün Türk filmlerinin hem teknik estetik bakımdan hem de yüksek gişe başarısı elde etmesi bakımından önemli bir durumdur. Yani Kurtlar Vadisi büyük bütçeli bir filmken, mesela küçük bütçeli Babam ve Oğlum filmi de 4 milyona yakın gişe elde ettiği gibi her meslekten, meşrepten, yaştan insanın zevkine hitap etmeyi başarabildi.

Bunun gibi vizyona çıkan bütün küçük bütçeli Türk filmleri, Amerikan filmlerinden daha fazla hasılat yapmayı başardı. Üstelik teknik ve estetik bakamdan pek çoğu yabancı filmlerden hiç de aşağı kalır yanı olmayan filmlerdi.

2005-2006 sezonu bu sebeple Türk sinemasının yeniden canlanışının yılı oldu. En önemli özellik bence bu. Hele 2006 ocağından itibaren Amerikan şirketleri büyük bütçeyle yapılmış Hollywood filmlerini, Türk filmlerinin karşısına çıkarmaya cesaret edemedi. Vizyona çıkartamadılar. Bu fırtına geçsin, ondan sonra gösteririz diye hesap yaptılar. Da Vinci Şifresi'ne kadar dört-beş ay iddiaları filmleri gösterime sokamadılar.

Bu da gösteriyor ki, Türk seyircisinin kendi kültüründen çıkan ve kendini anlatan Türk filmlerine özlemini ve sahip çıkma arzusunu taşıyor.

Seyirci ayrıca teknik ustalık, estetik duyarlılık ve işine önem vermek, seyirciyi ciddiye almak gibi yeni nesil sinemacılarımızın çok önem verdiği hususları da es geçmemiş tam tersine bunları görmüştür. Yeni sinemacıların ciddiyetini, onların filmlerine giderek ödüllenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Destekleme Kurulu üyesisiniz. Bu dönem içinde yer alan başarılı filmlerden hangilerine destek verdiniz?

Önce bu sezon başarılı olan filmlerin yapımcı, yönetmen ve oyuncularını gönülden kutluyorum. Filmlerden bazılarına destek vermiştik: Bunlardan biri Cannes'de FIPRESCI (The International Federation of Film Critics - Uluslararası Film Eleştirmenleri Federasyonu) ödülünü alan Nuri Bilge Ceylan'ın İklimler'iydi. Önümüzdeki sezon gösterime girecek. Babam ve Oğlum'un senaryosu geldiğinde ona da destek verdik...

Bir de yakın plan bakalım. Sinema tabiri ile zum (zoom) yapalım. Bir çok filmin teknik ve estetik seviyesi çok yükseldi ama mesela bunların bazıları tarihimize çok çarpık bakıyor. Bazıları insanımızı çok marjinal noktalardan değerlendiriyor. Tarihî olmayanı tarih gibi gösterenler var. Milyonda bir yaşanan dramı genel geçer bir sosyal vaka, toplumsal tek gerçekmiş gibi abartarak anlatanlar da.. Ne dersiniz?

Şimdi tabiî farklı biçimlerde bakabilirsiniz. Siz de tasdik ettiniz ki, Türk sinemasının teknik ve estetik standardı yükselmiştir. Bu standart yüksekliği hem tarihî hem de aktüel konulu filmlerimize yansımıştır... Örnekleyecek olursak, son dönem çekilen tarihî bir filmde, yönetmen söz konusu dönemi büyük bir ustalıkla canlandırmış, büyük bir ustalık ve başarı göstermiş ama yönetmen kendine göre bir yorumlamayla çekmiş bunu. Bazı kişilikleri farklı yorumlamış... Ama seyircilerin büyük bir bölümü bu filmden de zevk aldı. Önemli olan filmlerin teknik ve estetik yanları üstün olarak çekilmesidir. Yarın aynı dönemi bir başka yönetmen bir başka açıdan anlatır. Ama yeter ki, bu anlatım sinema sanatının gelişmesine ve standartlarına uygun olsun!

Şöyle düşünmeliyiz. Demek ki bu tür filmler artık bizde de yapılabiliyor. Demek ki yönetmenlerimiz, oyuncularımız, teknik ekipler, platolar ve sinema için gerekli olan her ne varsa işte onlar dünya çapına gelmiş. Ne güzel, ne iyi...

Hatta bunlara, dışarıdan özel efekt uzmanı getirtilmesini ve popüler bazı yabancı oyuncuların transfer edilmesini de olumlu puanlar olarak ekleyebiliriz.

Zamanla bunlar kendi mecrasına oturacaktır...

2005-2006 yılı içinde izlediğiniz filmler içinde sizin başlattığınız Millî Sinema anlayışına en yakın olan filmler hangileridir?

Son yıllarda yapılan filler içinde değerlendirirsek, Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak, özü ve biçimi itibariyle fevkalade başarılı, Türk sinemasına büyük bir soluk katan, Anadolu'nun bağrından çıkmış bir sinemacının çok başarılı bir eseriydi. Sonra Yavuz Turgul'un Gönül Yarası, Çağan Irmak'ın Babam ve Oğlum'u..

Bunlar Millî Sinema ürünü sayılabilir mi?

Tabiî sayılabilir. Millî Sinema bir ideolojik yaklaşım değildir ki! Özü şudur, Millî Sinema'nın: Taklitçi olmasın, kendi kültürümüzden, kendi hayatımızdan kaynaklansın... İşte bunlar son yıllarda yapılmaya başlandı. Sayı itibariyle az ama içerik bakımından kendi değerlerine yaslanan taklitçilikten uzak filmler...

Bütünü itibariyle de Türk sinemasında böyle bir temayül var ve beni sevindiren de bu...

Mesela Nuri Bilge Ceylan, Derviş Zaim gibi bir ayağı kendi tarihi kültürel değerlerine bir ayağı evrensel değerlere basan çok kıymetli genç sinemacılarımız var.

Sizin yeni projeleriniz var mı?

Ben iki yıl müddetle Kültür Bakanlığı Sinema Destekleme Kurulu'nda görev yaptım. Dolayısıyla bu dönemde aktif olarak sinema yapmam hem mümkün hem de doğru olmazdı...

Bu arada bazı projeler geliştirdim. Bunların hangisi ile sinemaya döneceğim bilemiyorum...

Projelerinizden bahseder misiniz?

2007 yılının UNESCO tarafından tüm dünyada Mevlâna yılı ilan edilmesi sebebiyle hazırladığım projeler arasında, Sultan III. Selim, Şeyh Gaalip ve İsmail Dede Efendi'nin ilişkilerini anlatan bir hikâye bulunuyor. Bu hem Mevlâna'nın yüzyıllar sonrasında bile ne kadar etkili olduğunu göstermesi hem Türk modernleşmesinin başlangıç dönemine rastlaması bakımından önemli. Şeyh Gaalip Galata Mevlevîhânesi şeyhi. Sultan ise ona bağlı. Onunla istişare ediyor. Yenileşme (tazelenme) arzusunun iyice arttığı dönemde hem tasavvuf, hem edebiyat, hem yükselen Batı medeniyetini istişare ediyorlar... Biliyorsunuz Sultan III. Selim aynı zamanda bir musikişinas....

Başka ne gibi projeler var Yücel Bey?

Yine bir tarihî film olarak Kurtuluş Savaşı sırasında geçen ve Denizli Müftüsü Hulusi Efendi etrafında gelişen, dedemden dinlediğim bir öykü kurguluyorum. Benim de memleketim olan Afyon ile Isparta'daki ilk Kuva-yı Millîye birliklerinin kurulması.. Millî Mücadele çerçevesinde malzemeler topladım...

Üçüncü bir projem ise 2010 yılını hedefleyen bir projedir. İstanbul'un Avrupa Kültür Başkenti olmasını göz önüne alarak, galası bu sırada yapılmak üzere İstanbul'un Fethi'ni anlatan bir film yapmayı düşünüyorum.

Fatih Sultan Mehmet ve İstanbul'un Fethi'ni anlatan bir tek film var, Sami Ayanoğlu'nun yönettiği ve başrolünü oynadığı...

Senaryo ve teknik çalışmaları tamamlanır ve 2010'da tüm dünyada gösterime girer diye tasavvur ediyorum.

Sizin filmlerinizde Millî kültür sadece dünyalık bir malzemeden ibaretmiş gibi gösterilmiyor; T.S. Eliot-vari, bir gelenek içinden süzülüp gelen, dinle de barışık (zaman zaman dinin ta kendisi) bir süreç olarak ortaya çıkıyor. Bunlar arasında musiki de var. Bu ilginin sebebi ve kaynakları neler?

Klasik Türk musikisini çok severim. Aynı zamanda Afyon'daki Mevlevî dergahında da bulundum. Dedem ve yakın akrabalarımın yanında, çocukluğum o çevrelerde geçti. Bu sebeple kültürümüzün çok önemli bir bölümünü teşkil eden Millî musikimizin sinemaya aktarılması gerektiğini hep düşündüm. Biliyorsunuz yönettiğim Hacı Arif Bey, TRT televizyonunda yayınlandı. İkinci hedefim ise Dede Efendi'yi yapmaktı. Onu da III. Selim ve Gaalip Dede projesi içinde değerlendirmeye karara verdim.

Neden Sultan III. Selim, Gaalip Dede ve İsmail Dede dönemi?

Modernleşmenin başlangıcındaki Sultan olması, musikişinas olması, kültür ve sanata büyük önem vermesi... Tam da Avrupa Birliği'ne giriş sürecinin en sancılı bir evresinde modernleşme sancısının ilk başladığı çağı ele almak doğru bir yaklaşım olmalı diye düşünüyorum.

Sultan III. Selim kültür ve sanata çok ehemmiyet veren bir şahsiyetti. Bugünkü yöneticilerimizde olmayan bir büyük haslet bu.

Yok mu şimdikilerde?

Maalesef şimdikilerde bunun olmadığını gözledim. Kültür ve sanata ehemmiyet vermedikleri için de böyle kritik bir dönemde çektiğimiz sancılar iki üç kat artıyor... Ağır aksak yürüyor...

Peki farklı bir sual: Türk sineması plastik sanatlardan doğru faydalanabiliyor mu?

Sinema yedinci sanattır. Kendinden önceki diğer tüm sanatlardan daima faydalanır. Türk sineması da bu sanatlardan etkilenir. Başarılı örnekler de vardır. Yeni dönem sinemamızda da bu tür bir temayül var...

Bizde batılı anlamda bir resim sanatı olmadığı için sinemamızın görsel bakımdan zayıf kaldığını düşünüyorum. Bu yorumum sizce doğru mudur?

Atıf Yılmaz ustamızı rahmetle anmamı sebep oldunuz bunu söylemekle: O bizim geleneksel sanatımız olan minyatürden faydalanmak için Ulusal Sinema anlayışı içinde bazı uygulamalar yapmıştı. "Geleneksel görsel sanatlarımızdan öz ve biçim olarak nasıl faydalanabiliriz?" şeklinde Atıf Bey'in araştırmaları olmuştu. Yine bu çerçevede Metin Erksan olsun Halit Refiğ olsun bu tür ciddi yaklaşımların sahibi yönetmenlerdir. Bende de var bu tür yaklaşımlar. Çünkü geleneksel sanatlarımızla bağlarımızı kopartmamaya çalışıyoruz...



Kaynak
sinemasinemadir.com
Coşkun Çokyiğit, 24.12.2007