Renkli Kamera Kontrol Üniteleri

Kamera kontrol ünitesini daha iyi anlayabilmek için kısa da olsa renk ilkelerini tekrar etmekte yarar var. Çünkü, kameralarda üç ana renk oluşturan kırmızı, yeşil ve mavi tüpler yada ccd chipler bulunmaktadır. Renklerin karışımıyla diğer renklerin elde edilebildiğini bilmekteyiz. Kırmızı, yeşil ve mavi renklerin belirli oranlarda karıştırılmasından doğadaki bütün renkleri oluşturabiliriz. Renkli televizyon tekniği ve kamera kontrol üniteleri bu olgudan yararlanmaktadır.

Kırmızı, yeşil ve mavi renkleri bir projektör yardımıyla beyaz bir perdeye düşürdüğümüzde, üçünün çakıştığı merkezde beyaz rengi görürüz. Yeşil ile kırmızının çakıştığı alanda sarı, kırmızı ile mavinin çakıştığı alanda mor (magenta), mavi ile yeşilin çakıştığı yerde ise cyan renklerin oluştuğunu gözlemleyebiliriz. Buna Toplamsal Renk Karışımı denir.



Bu durumun tam tersi ise Çıkarımsal Renk Karışımıdır. Yani sarıdan cyan çıkarıldığında yeşil, cyandan magenta çıkarıldığında mavi, magentadan sarı çıkarıldığında ise kırmızı renklerin oluştuğunu, renklerin birbirinden çıkarıldığında ise siyah elde edildiğini görürüz. Siyah aynı zamanda renk veya parlaklık olmaması durumudur.



Toplamsal renk karışımında elde ettiğimiz renkleri daire biçiminde şematik olarak incelediğimizde, dairenin çevresinde doyumlu renklerin bulunduğu, merkeze doğru gidildikçe beyazlaştığı, merkezde beyaz bulunduğu görülür. Renk dairesi üzerindeki her nokta, bir renk türünü gösterir. Bu noktanın merkeze uzaklığı renk doyumunun bir ölçüsüdür. Bu uzaklık büyüdükçe doyum artar, kısaldıkça doyum azalır. Dairenin çevresindeki hareket ettiğimizde rengin tonu değişir. Demek ki bir renk türünün belirlenmesi için renk tonu ve doyumunun belirlenmesi lazımdır.



Renk tonu ve doyumunun yanında parlaklık da önemli bir değerdir. Siyah - beyaz televizyonda, renkli görüntü noktalarının yalnız parlaklık değerleri kullanılır. Görüntü noktalarının parlaklık değerleri, renkli televizyonda da önemlidir. İnsan gözünün çeşitli renkler için parlaklık değerleri (duyarlılığı) farklıdır. Bir rengin parlaklığı renk kaynağı şiddeti ile insan gözünün o renk için olan duyarlılığına bağlıdır.



Bu şemada görüldüğü gibi ;
P : Parlaklık Değeri
P = 0,30 Kırmızı + 0,59 Yeşil + 0,11 Mavi
bağlantısı renkli televizyon tekniğinde kabul edilmektedir. Aynı zamanda siyah - beyaz televizyona iletilen ve ekrandaki görülen parlaklık değeridir.



Siyah - Beyaz ekranda yeşil renklerin, kırmızı ve maviden, kırmız renklerin ise maviden daha parlak görüneceği bir gerçektir.


Sahneden gelen ışık optik araçlarla (dikroik ayna)Kırmızı, yeşil, mavi bileşenleri içeren bölümlere ayrılıp, çekim tüplerinin ışık duyarlı tabakalarına düşürüyor. Bileşenler aynı anda ve birbirleri ile çakışır. Şekil de satır satır taranır, böylece RGB sinyalleri elde ediliyor. Bu üç adet renk sinyali siyah - beyaz ve renkli alıcıda kullanılabilecek şekilde, tek bir sinyal (Bileşke Sinyal)haline getirilir. Bu bileşke sinyale çeşitli sinyallerin eklenmesiyle (FBAS)renkli televizyon sinyali elde edilmiş olur. Renkli alıcının kod çözücü devresi yardımı ile RGB bileşenleri elde edilir ve alıcının duyarlı noktaları bu sinyallerle ışıtılır; bunların toplumsal karışımı ile renkli görüntü elde edilmiş olur.

Renkli kamera sisteminin az da olsa açıklamaya çalıştık, şimdi uygulamada karşılaşabileceğimiz sorunlar üzerinde kısaca duralım.

Öncelikle Işık Reji Ünitesiyle olan ilişkiyi açıklamaya çalışalım.

Stüdyo kameralarında bir filtre sistemi vardır.

3200ºK Stüdyo çalışmalarında standart ışık değeri olarak kabul edilir.
3800ºK
4800ºK
4800ºK %10
6500ºK
6500ºK %10 Gün Işığı çalışmalarında kullanılan standart ışık değeri.

Stüdyo çalışmalarında 3200ºK ışık ısısı ve 1000 - 1500 lüks ışık şiddeti olması gerekir. (*) Zaten stüdyo projektörleri standart olarak üretilirler ve 3200ºK ışık ısısı veren projektörler kullanılmaktadır. Çalışmalarda ışık kumanda masasından reostalar vasıtasıyla ışığı azaltmak, ışık ısısını azaltacağından renkler kırmızıya kayacaktır.
Bunun tersi gün ışığı çalışmalarında görülür. Işık ısısı yüksek olan gün ışığı kullanarak yapılan çalışmalarda renkler maviye sapacaktır. Işık Reji tarafından sadece özel durumlarda ışık şiddeti değiştirilebilir.


Dekorla olan ilişkilere değinelim.

Parlaklık değerleri aşırı farklı renklerin kullanılmasında oluşacak sorunlar, ekranda ilk karşılaştığımız genellikle insan yüzüdür. İnsan yüzünün parlaklık değeri kırmızıya yakındır (Kırmızı 0,30 ). Ekrandaki insan objesinin arkasında (fon)parlaklık değeri 1 olan beyazla, parlaklık değeri 0,11 olan mavi kullanılacak olursa şu sorunlar çıkacaktır;
Beyazda bir bozulma, mavide ise siyaha doğru bir kayma olacaktır. Çünkü elektronik olarak insan yüzü, bizim için çoğu kez bir ölçü olacağından yüze göre ayar yapmamız gerekmektedir.

Kostümle olan ilişkilerde de buna benzer sorunlar söz konusudur. Örnek verilecek olursa; Bir sunucu siyah ceket, beyaz gömlek giymiş veya bir toplulukta aynı kostümler varsa. Parlaklık değerleri aşırı farklı olan bu giysiler resmin kalitesini bozacaktır. Buna benzer örnekleri ışık, dekor, kostüm olarak da çoğaltabiliriz.

(*) Bu değerler kamera kontrol ünitesinin rahat kullanımı amacıyla gereken standart ortalama değerlerdir.


Kaynak
TRT Eğitim Dairesi Başkanlığı
Temel Televizyon Kursu
Kamera Kontrol Eğitimi Notları